مرزه گیاهی است از تیره نعناعیان Labiatae علفی یکساله ، دارای ساقه های متعدد با برگهایی به رنگ سبز خاکستری، باریک، دراز، متقابل و پوشیده از تار. گل های آن ریز و سفید یا سرخ است. گیاه مرزه بوی تندی دارد و در اطراف تبریز، خوی و ارسباران و در مناطق مختلف خراسان بطور خودرو می روید، در اغلب مناطق ایران به صورت پرورشی نیز کاشته میشود
از نظر ترکیبات شیمیایى در گیاه مرزه اسانس وجود دارد که مقدار آن در دوران رویش گیاه در حدود 97/ 0 درصد مىباشد. از این اسانس در ساختن بعضى عطرها و ادوکلن ها استفاده مىشود.
مرزه بعلت داشتن ترکیبات فنلی در اسانس و ترکیبات تاننی در برگ دارای خاصیت ضد قارچ، ضد میکروب، ضد اسپاسم میباشد.
یکی از فرآوردهای اصلی از گیاه مرزه اسانس آن است که از تقطیر با بخار آب از برگ ها و سر شاخه های برگدار گیاه حاصل می شود و کاربرد وسیعی در صنایع غذایی دارد و از نظر پزشکی نیز مقوی معده تسهیل کننده عمل هضم و ضد نفخ است.
مرزه دارای خاصیت ضد ادراری بوده و بعنوان ضد استسقاء زیاد بخصوص در افراد مبتلا به مرض قند مورد استفاده بوده است. این اثر را به دلیل وجود جسم کارواکرول در اسانس آن میدانند.
براساس طب سنتی دارای طبیعت نسبتا گرم و خشک است.
1- سبزی مرزه ضد اکسیدان، بیماری های کبدی را برطرف و فعالیت قلب و کلیه را تقویت می کند و از ابتلا ء به قولنج جلوگیری می نماید.
2- تسکین دهنده تب های طولانی مدت و عملکرد کلیه و کبد را بهبود می بخشد.
3- مصرف آن برای درمان عفونت های روده و انگل توصیه شده است.
4- برای درمان طبیعی کولیت روده (قولنج روده) ، اسهال ، کرم روده و مشکلات دیگر سیستم گوارشی مفید است.
5- منبع غنی از فیبر است ، کلسترول بدخون و خطر سکته قلبی خون را کاهش می دهد.
6- برای حفظ سلامت قلب و عروق ،رفع تپش قلب مفید است و به ساخت گلبول های قرمز خون کمک می کند.
7- علایم بیماری های تنفسی مانند گلو درد، سرفه ، احتقان و گرفتگی بینی و برونشیت را برطرف می کند.
8- از آن جا که سبزی مرزه سرشار از آنتی اکسیدان است، روند پیری را به تاخیر می اندازد و باعث تشکیل سلول های سالم و طول عمرمی شود.
9- مرزه عملکرد سیستم ایمنی بدن ، سلامت ذهن را بهبود می بخشد و به فرد کمک می کند تا به طور موثر با استرس کنار بیاید.
10- ضماد تازه برگ های له شده آن در درمان یرقان، نقرس ،ریزش مو و درد مفاصل کاربرد دارد.
11- قطره دنتول برای بیحس کردن دندان درد و تسکین نیش زنبور استفاده می شود.
12- تسکین دهنده درد، ضد آرتریت و ضد ویروس تب خال است.
13- غرغره با جوشانده آن روزی 3 الی 4 باربرای کمک به رفع سرسام مفید است.
14- برای کمک به درمان تومور مغزی ؛ بادیان، گل سرخ، گلنار ، بادرنجبویه، بهارنارنج از هرکدام یک قاشق غذاخوری، در 2 لیوان عرق نعناع، عرق آویشن، عرق مرزه، یکی یا همه اینها را با هم مخلوط کنید و روی شعله ملایم به حد جوش برسانید. روزانه 7 الی 8 بار غرغره کنید.
15- مرزه از تخمه شدن، ریفلاکس گوارشی یا ترش کردن غذا جلوگیری میکند
16- اسانس مرزه مقوی معده ، تسهیل کننده عمل هضم و درمان نفخ معده است.
17- روغن آن سر درد و حالت استفراغ را رفع می کند.
18- برای کنترل و جلوگیری از آسیب بیشتر آرتریت روماتوئید ، روماتیسم و آرتروز تخم مرزه کوبیده را با کمی آب خمیر کرده و روی مفاصل دردناک ضماد کنید.
19- دمکرده مرزه هضم کننده غذا، ادرار آور، عفونت ادراری و التهاب مثانه را درمان می کند.
20- دمکرده آن در موارد درمان اسهال استفاده می گردد.
21 – برای برطرف نمودن التهاب رحم ، عفونت رحم یا عفونت واژن و جلوگیری از سقط جنین می توانید آب صاف شده دمکرده آنرا در رحم شیاف نمائید.
22- برای بهبودی یرقان ،مرزه پخته را بکوبید و در حمام به بدن بمالید و پس از مدت 15 دقیقه دوش بگیرید.
* طرز تهیه و مصرف دمکرده مرزه :
مقدار 30 گرم از گیاه مرزه را در یک لیتر آبجوش بمدت 15 دقیقه دم کرده و روزانه 3-4 مرتبه و هر بار 1-2 فنجان از آنرا میل کنید.
در استعمال خارجی 60- 50 گرم آنرا در یک لیتر آبجوش دم کنید.
* طرز تهیه روغن مرزه:
مرزه خشک سائیده شده را یک شب در آب خیس کنید و اگر تازه میباشد در آب خیس کردن لازم ندارد با قدری آب روی سبزیها بریزند که آب بالای سبزی باشد بعد سبزیها را با آب بقدری بجوشانند که آب داخل سبزی ها نصف شود. بعد صاف شده آنرا با روغن کنجد یا روغن زیتون به روش بن ماری بقدری حرارت دهید که بدون آب شود و فقط روغن باقی بماند.
اگر خود مرزه میسر نشد تخم مرزه بطوری که به عرض رسید استعمال کنید
– مصرف این گیاه در زمان بارداری ممنوع است.
– مصرف بدون مصلح آن برای گرم مزاجان مضر می باشد.
خواص عرق مرزه
تقویت کننده معده
تقویت نیروی جنسی مردان
مفید برای کلیه ها و دردمفاصل
درمان نقرس و فلج
تقویت کننده استخوان
ضد انگل و اسهال
طبع عرق مرزه
طبیعت گرم دارد
طریقه مصرف عرق مرزه
قبل از هر وعده غذا یک استکان میل شود.
عرق کاسنی : خواص ، طبع ، طریقه مصرف و مضرات کاسنی گرداوری شد
کاسنی معمولی (نام علمی: Cichorium intybus L.) گیاهی است از راسته گل مینا (Asterales) تیره گلستارهایها (Asteraceae) از سرده (Cichorium). از این گیاه دو گونه کِشتی و چهار تا شش گونه وحشی موجود است. کاسنی انواع مختلفی دارد سه نوع آن معروف است. کاسنی بری که به tansy شهرت دارد در ایران نمیروید. کاسنی زرد که به گل قاصدک شهرت دارد و در طب قدیم ایران به نام ترخشقون نام بردهاند در بیشتر نواحی ایران پراکندگی دارد.
کاسنی معمولی، یک گیاه دارویی پایا با گلهای آبی یا ارغوانی است. این گیاه در اصل بومی جهان قدیم است و بعداً در قاره آمریکا نیز بهصورت گیاه خودروی کنار جادهای درآمده است. منشا اصلی این گیاه اروپای مرکزی، مناطق غربی و مرکزی آسیا و شمال آفریقا است و پراکندگی وسیعی در نواحی مختلف ایران به خصوص شهرستان اقلید، آذربایجان و مناطق کوهستانی خراسان دارد. به آب و هوای خنک، آفتابی یا کمی سایه نیاز دارد و گرمای شدید تابستان راتحمل نمیکند.
خواص کاسنی
ابنسینا، پزشک بزرگ مسلمان در مورد گیاه کاسنی و خواص آن گفته است:
* کاسنی بازکننده است و سموم کبد را دفع میکند.
* کاسنی در درمان التهابات معده و پاک کردن مجاری ادراری مۆثر است.
* مالیدن آب کاسنی به محلهای خارش بدن بسیار مفید است.
* غرغره آب کاسنی گلودرد و تورم مفصلی را از بین میبرد.
* اگر آب پخته کاسنی را با سکنجبین میل کنید بهترین داروی تبهای طولانی و مداوم است.
* ریشه کاسنی در باز کردن و روان شدن اخلاط بسیار مۆثر است.
* ریشه کاسنی، مجاری گوارشی را پاک میکند و بهترین تصفیهکننده خون است.
* ریشه کاسنی در از بین بردن ورم احشا خیلی مۆثر است.
* ریشه کاسنی بهترین دارو برای آب آوردن شکم است و در نفخ و تحلیل مواد بسیار نافع است.
* ریشه کاسنی برای تقویت معده، زیاد کردن ادرار و رفع درد مفاصل و یرقان مفید است و مشکلات صفراوی را بر طرف میکند.
* کاسنی در ازدیاد نطفه موثر است و انسان را از ابتلا به قولنج محفوظ نگه میدارد و توان و نیروهای بدنی را تجدید میکند.
* این گیاه در ضعف اعصاب، ضعف چشم و فشار خون مفید است.
* قلب، کلیه و کبد را فعال و با نشاط میکند.
* کاسنی رحم را به وظیفه طبیعی خود وا میدارد و برگ آن دارای مقداری ویتامین CC است لذا در حفظ جوانی مۆثر است.
طبع کاسنی
طبع آن سرد است
طریقه مصرف کاسنی
یک قاشق غذاخوری برگ گیاه کاسنی را در یک قوری چینی با آب 80 درجه سانتی گراد به مدت 15 دقیقه دم کنید. در صورت تمایل به شیرین کردن آن از عسل یا نبات استفاده کنید.
مضرات کاسنی
خواص عرق کاسنی
تصفیه کننده خون
ضدجوش و لک
مقوی کبد
ضد زردی و یرقان
رفع تشنگی
درمان بیمارهای مزمن پوستی
و سفید کننده پوست
طبع عرق کاسنی
طبیعت کاسنی سرد است
طریقه مصرف عرق کاسنی
طریقه مصرف : قبل از هر غذا یک استکان میل شود .